Elhuyar
-
[:es]Larraungo larreetan errinozero iletsuak eta mamutak bazkatzen ziren duela 46.000 urte[:]
Larraun hitzak berak adierazten du inguru hori larre-lekua izan dela aspalditik. Bada, duela 46.000 urte, errinozero iletsuak eta mamutak bazkatzen ziren larre horietan. Hori erakusten dute 1996an Otxola espeleologia-taldeko kide […]
-
[:es]Hizkuntzak aztertzeko algoritmoak baliagarriak dira birusen mutazioak aurreikusteko[:]
Hizkuntzen eta birusen eboluzioan egon litezkeen antzekotasun kontzeptualetatik abiatuta, birusen mutazioak aurreikusteko tresna bat garatu dute MITeko ikertzaileek. Tresna baliagarria izan daiteke birusek immunitate-sistemari edo txertoei ihes egiteko gara ditzaketen […]
-
[:es]COVID-19: eztabaida sortu du txertoen bigarren dosia atzeratzeko auziak[:]
COVID-19aren hirugarren olatuak eta txertoen eskasiak txertaketa-kanpainak birplanteatzera eraman ditu herrialde asko. Erresuma Batuan, esaterako, txertoaren bigarren dosia atzeratzeko aukera aztertzen ari da, ahalik eta jende gehien txertatzeko helburuz. Baina […]
-
[:es]Adipozitoak, obesitatea eta osasuna: uste baino erlazio konplexuagoa[:]
Asko idatzi eta ikertu da obesitatearen inguruan azken hamarkadetan. Garai batean abantaila ebolutibo bat zena (elikagaiak oparo zeudenean energia biltegiratzeko ahalmena), lehen mailako osasun-arazo bihurtu da gaur egungo gizarte sedentario […]
-
[:es]EHUko ikertzaileek frogatu dute astrozitoak gako direla Parkinsonaren garapenean[:]
Parkinsona garuneko neuronak kaltetzearekin erlazionatuta dagoen gaitza da: neurona dopaminergikoetan alfa-sinukleina izeneko proteina metatzen doa, eta, ondorioz, neuronak endekatzen eta hiltzen doaz. Hala, ezin dute dopamina sortu, ezinbesteko funtzioa duena […]
-
[:es]Isuriz bahitu: karbono-aztarnaren balantzan ardi latxak orekan [:]
Joan den urtarrilean gainditu egin zen, beste behin, atmosferako berotegi-efektuko gasen (BEG) kontzentrazioaren azken neurketa. Kezka sortzen du konposatu horien metaketak, geroz eta handiagoa baita, eta, batez ere, kliman eragin […]
-
[:es]Buruko osasuna ikuspegi feministatik[:]
“Ez da berdina emakume eroa edo gizon eroa izatea”. Asaldura psikiatrikoak despatologizatzearen aldeko Madrilgo elkarte baten esaldia da, eta Mari Luz Esteban Galarzak aipatu zuen “Generoa, medikalizazioa eta osasun mentala” […]
-
[:es]Nanoplastikoek hesteetako mikrobioma eralda dezakete[:]
Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko ikertzaileek nanoplastikoek animalietan eragiten dituzten ondorioak aztertu dituzte berrikuspen zabal batean. Hiru bideetatik sartzen dira organismoan: elikaduraren bidez, edaten den uraren bidez eta arnasten den airearen bidez. […]
-
[:es]Giza gaixotasunak ikertzeko eredu hobea lortu dute makakoen genoma birsekuentziatuta[:]
Genomak sekuentziatzeko teknikak asko hobetu dira lehenengo genoma osoak sekuentziatu zirenetik, eta genoma gako batzuk birsekuentziatzeko unea iritsi dela uste dute zientzialariek. Adibidez, rhesus makakoaren genoma osoa birsekuentziatu du AEB, […]