Elhuyar

Elhuyar

[:eu]1.200 km-ra ere bi fotoien arteko korapilatze kuantikoa mantentzea lortu dute[:]

Fisika kuantikoan bada efektu bat non, bi partikula kuantikoki korapilatuta badaude, bata manipulatuta bestean eragiten den; ez dira elkarrekiko independienteak. Ezaugarri hori ustiatu nahian dabiltza aspaldian fisikariak, interes handia izan […]
Elhuyar

[:eu]Geneak nahieran aldatzea: non daude marra gorriak?[:]

DNA mozteko eta itsasteko gaitasuna eskuratu genuenetik, gaitasun horiek gaixotasun genetikoak konpontzeko erabiltzea izan da gure nahia. Saiakerak egin ziren, “terapia genetiko” izenez ezagutzen direnak, baina emaitzak ez ziren itxarotakoak […]
Elhuyar

[:eu]Aleazio baten superelastikotasuna frogatu dute dimentsio nanometrikoetan[:]

Material superelastikoak gai dira % 10 deformatu eta atzera jatorrizko itxura hartzeko. Ezaugarri hori ezaguna da eskala makroskopikoan; orain, kobre-aluminio-nikel aleazio bateko gailu oso txikiak ere ezaugarri izan dezaketela frogatu […]
Elhuyar

[:eu]…eta neandertalek sua piztu zuten[:]

Urte luzez uste izan da gure espeziea dela sua menderatzen duen bakarra, sua pizteko gaitasuna zela beste espezieetatik bereizten gintuen ezaugarrietako bat. Neandertalek sua erabiltzen zutela erakusten duten aztarnek, ordea, […]
Elhuyar

[:eu]Gizakien eta roboten gizarte baterantz[:]

Robotikan eta adimen artifizialean azken urteetan egiten ari diren aurrerapenekin, gero eta handiagoa da makinen autonomia eta adimena. Eta, horrekin batera, handitzen ari da makina horien etika bermatzeko beharra ere. […]
Elhuyar

[:eu]Juno misioak zikloiak eta magnetismo masiboa aurkitu ditu Jupiterren[:]

Juno misio espaziala 2011an abiatu zen Jupiter planeta erraldoirantz, eta iazko abuztuaren 27an barneratu zen lehendabiziko aldiz planetaren atmosferan. Haren orbita hain eliptikoa izanik, Jupiterren ikuspegi berriak eskaini ditu Junok […]
Elhuyar

[:eu]Odol-zelula amak laborategian sortu dituzte[:]

Odol-zelula amak laborategian sortzeko bi metodoren berri eman dute Nature aldizkarian argitaratutako bi lanetan. Denbora asko zeramaten mundu osoko zientzialariek hori lortu nahian. Aurrerapauso garrantzitsua izan liteke, besteak beste, terapia […]
Elhuyar

[:eu]Garuneko tumoreen garapenean funtsezkoa den genea identifikatu dute[:]

Biodonostia OII-ko ikertzaileek eta Donostia Unibertsitate Ospitaleko medikuek elkarlanean, garuneko minbizi gaiztoen eta aldi berean ohikoenean gakoa den gene bat identifikatu dute (SOX1), Scientific Reports aldizkarian aditzera eman dutenez.
Elhuyar

[:eu]Intuizioaren bide ilunak argitzen[:]

lbert Einstein fisikari handiak esan zuen intuizioa dela benetan balio duen gauza bakarra. Einsteinek ez ezik, badirudi beste guztiok ere intuizio-gaitasun itzelak ikusten ditugula zientzialari, politikari eta era guztietako estratega […]