Elhuyar
-
[:eu]Paleolitoko behe-erliebeak topatu dituzte Aitzbitarten[:]
Iberiar penintsulan behe-erliebeak aurkitzen diren lehen aldia da
-
[:eu]Zoologiaren egungo joerak[:]
Zoologiaren gaur egungo erronka nagusia da gure planetan dauden animalia-espezie guztiak deskribatzea suntsituak izan baino lehen. Horretarako, azken urteetan, zoologook nabarmen aldatu dugu animaliak aztertzeko modua. Ikus dezagun, bada, zertan […]
-
[:eu]ElkarOla: Hizkuntza-teknologiak lurralde adimendun, industrial, inklusibo eta eleaniztun baten zerbitzura[:]
Euskal Herrian hizkuntza- eta hizketa-teknologien ikerketan eta garapenean dihardugun erakunde esanguratsuenen 15 urteko elkarlanaren azken emaitza da ElkarOla proiektua. Euskararako eta inguruko hizkuntzetarako teknologietan oinarrizko ikerketa egiteaz gain, ikerketa aplikatuari […]
-
[:eu]1.200 km-ra ere bi fotoien arteko korapilatze kuantikoa mantentzea lortu dute[:]
Fisika kuantikoan bada efektu bat non, bi partikula kuantikoki korapilatuta badaude, bata manipulatuta bestean eragiten den; ez dira elkarrekiko independienteak. Ezaugarri hori ustiatu nahian dabiltza aspaldian fisikariak, interes handia izan […]
-
[:eu]Geneak nahieran aldatzea: non daude marra gorriak?[:]
DNA mozteko eta itsasteko gaitasuna eskuratu genuenetik, gaitasun horiek gaixotasun genetikoak konpontzeko erabiltzea izan da gure nahia. Saiakerak egin ziren, “terapia genetiko” izenez ezagutzen direnak, baina emaitzak ez ziren itxarotakoak […]
-
[:eu]Aleazio baten superelastikotasuna frogatu dute dimentsio nanometrikoetan[:]
Material superelastikoak gai dira % 10 deformatu eta atzera jatorrizko itxura hartzeko. Ezaugarri hori ezaguna da eskala makroskopikoan; orain, kobre-aluminio-nikel aleazio bateko gailu oso txikiak ere ezaugarri izan dezaketela frogatu […]
-
[:eu]…eta neandertalek sua piztu zuten[:]
Urte luzez uste izan da gure espeziea dela sua menderatzen duen bakarra, sua pizteko gaitasuna zela beste espezieetatik bereizten gintuen ezaugarrietako bat. Neandertalek sua erabiltzen zutela erakusten duten aztarnek, ordea, […]
-
[:eu]Gizakien eta roboten gizarte baterantz[:]
Robotikan eta adimen artifizialean azken urteetan egiten ari diren aurrerapenekin, gero eta handiagoa da makinen autonomia eta adimena. Eta, horrekin batera, handitzen ari da makina horien etika bermatzeko beharra ere. […]
-
[:eu]Juno misioak zikloiak eta magnetismo masiboa aurkitu ditu Jupiterren[:]
Juno misio espaziala 2011an abiatu zen Jupiter planeta erraldoirantz, eta iazko abuztuaren 27an barneratu zen lehendabiziko aldiz planetaren atmosferan. Haren orbita hain eliptikoa izanik, Jupiterren ikuspegi berriak eskaini ditu Junok […]