Elhuyar
-
[:es]Fukushimako istripuko erradioisotopoak sistema lurtarretan nola zabaldu diren aztertu dute[:]
Japoniako gobernuak Fukushimako tona bat ur erradioaktibo ozeanora jaurtiko duela iragarri eta egun gutxira, Nature Reviews Earth & Environment aldizkariak istripuan zabaldutako erradioisotopoen monitorizazio luze batek utzitako emaitzak argitaratu ditu.
-
[:es]SARS-CoV-2aren transmisio-bideak, gero eta ezagunagoak[:]
Izurriaren hedapena ulertzeko, ezinbestekoa da SARS-CoV-2aren transmisioa ezagutzea. Ikerketa zientifiko ugari argitaratu dira horri buruz, eta, Science aldizkarian argitaratutako artikulu batean azaldu dutenez, eztabaida bizia sortu da zenbait alderdiren gainean: […]
-
[:es]Exergia: eraikinetan energia-efizientzia sustatzeko tresna[:]
Zein da pisutsuago 1 kg lasto edo 1 kg burdina? Askok badakite erantzuna: pisu-unitatea kg-a bada, berdin pisatuko dute. Antzeko galderarekin gatozkizue: energia-unitatea kWh bada, non dago energia gehiago 1 […]
-
[:es]Bi egarri-motak modu desberdinean kudeatzen ditu garunak[:]
Ugaztunentzat likidoak edatea berezko portaera da, baina bi egarri-mota ase behar izaten dituzte: bata, egarri osmotikoa da, odoleko gatz mineralen kontzentrazio handiak eragiten duena, eta ur hutsa edanda asetzen dena: […]
-
[:es]Munduko ekosistemen % 30 berreskuratuta % 70 murriztu daiteke espezieen desagerpena[:]
Larrialdi klimatikoaren eta biodibertsitate-galeraren auziek ekosistemak berreskuratzeko apustu globala eskatzen dute. Globala eta bi helburuak modu bateratuan aintzat hartzen dituena, hamabi herrialdetako zientzialariek Nature aldizkarian argitaratutako ikerketaren arabera. Munduan lehentasunez […]
-
[:es]Williamina Fleming. Nork esango zuen astronomo izango zenik[:]
“Emaztea” zirrimarratu, eta “senarra” idatzi zuen gainean. Estatubatuar herritartasuna eskatzeko formularioa betetzen ari zen. Gizonezkoentzat prestatua zegoen. Emaztearen izena jartzeko zen eremuan senarrarena idatzi zuen, eta, ondoan, “zendua” gehitu zuen. […]
-
[:es]Landareen sustraietako mikrobiotan bakterio bat da nagusi[:]
Gizakion mikrobiota bezalaxe, landareen mikrobiota ezagutzeak ere interes handia du zientzialarientzat. Izan ere, sustraien bidez landareekin interakzionatzen dute lurreko bakterioek, eta landareen hazkuntza eta osasuna baldintzatzen dute. Arabidopsis landarearen hazkuntzan […]
-
[:es]Labar-artea duten kobazuloak aurkitzeko sistema bat garatu dute[:]
Labar-artedun kobazuloak egon litezkeen lekuak identifikatzeko eredu bat diseinatu dute Kantabriako eta Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaileek, espeleologoen laguntzarekin, eta informazio geografikoen sistemen bidez.
-
[:es]Ugaztunen eta hegaztien garunak alderatu dituzte, hegaztien gaitasun kognitibo harrigarriak azaltzeko[:]
Nola liteke zenbait hegaztik —beleek, esaterako— tximino handien pareko gaitasun kognitiboak izatea, hain desberdina izanik hegaztien eta ugaztunen garuneko antolaketa neuronala? Neurozientziak orain arte erantzun ezin izan duen galdera da. […]