Elhuyar

Elhuyar

[:es]Mutrikuko amonite erraldoien historia argitzen ari da EHU[:]

40 urte luzez Mutrikun amonite erraldoiak biltzen aritu ondoren, Jesus Narvaez Amasorrain eta Esperanza Azkarraga Larzanguren bikotearen fosilak EHUra iritsi dira. Mutrikuko amonite erraldoien misterioa argitzen duten hipotesiak lantzen ari […]
Elhuyar

[:es]Labar-artea azkarrago honda liteke klima-aldaketaren eraginez[:]

Indonesiako labar-pintura batzuetan egindako azterketa batean ondorioztatu dutenez, litekeena da klima-aldaketaren ondorioz pintura horiek azkarrago hondatzea.
Elhuyar

[:es]Argiaren nazioarteko eguna: argitasunari eusteko ospakizuna[:]

Argia eta hura menperatzeko moduek beti liluratu gaituzte. Gizakiak sua pizten ikastea une iraultzailetzat hartzen dugu; ez bakarrik berotasuna emateko eta elikagaiak prestatzeko era berriak ekarri zizkigulako, aurkikuntza horren ondorioz […]
Elhuyar

[:es]Giza ahoko mikrobiomaren eboluzioa ikertu dute[:]

Ahoko mikrobiomak zeresan handia du giza biologian eta osasunean, baina ez dago apenas ezagutzarik mikrobioma horren dibertsitateaz eta, batez ere, eboluzioaz. PNAS aldizkarian argitaratutako lan batek hainbat hominido-talderen hortz-plakako mikrobioma […]
Elhuyar

[:es]Edith Clarke: emakume baten ondarea zientzian[:]

Gutxik dakiten arren, Edith Clarkek, Estatu Batuetako lehen emakume ingeniaria izan zenak, asmatu zuen Clarke transformatua, sare trifasikoen eta makina elektrikoen azterketan kalkuluak sinplifikatzeko hainbeste erabiltzen den transformatua. Sare elektrikoen […]
Elhuyar

[:es]Bateria organikoak diseinatu dituzte, metalik gabekoak[:]

Litio-ioizko baterien garapenak ondorio zuzenak izan ditu teknologiaren merkatuan: nabarmen ugaritu dira gailu eramangarriak eta ibilgailu elektrikoak. Baina bateria horien hazkunde azkarrak agerian utzi du, era berean, litioa, kobaltoa eta […]
Elhuyar

[:es]Alferrik saiatzen gara natura giltzapetzen[:]

Eskolako laborategia bitxikerien kabinete bat da. Ikasleak, grinatsu, irakaslearen atzetik sigi-saga dabiltza, korridore batetik bestera, eskaileretatik gora eta aurrera, ate berde horretara heldu arte. Kartelean “Biologia eta Geologiako Laborategia” irakurtzen […]
Elhuyar

[:es]Muoiak: fisikaren eredu estandarra, kolokan?[:]

Fisikarien artean eztabaida sortu dute Fermilab-eko Muoi g-2 esperimentuaren emaitza berriek, zalantzan jarri baitute fisikaren eredu estandarra bera. Alegia, partikula subatomikoak sailkatzeko eta nola funtzionatzen duten ulertzeko teoria erlatibistiko kuantikoa.
Elhuyar

[:es]Parkinsona duten pertsonetan garuneko zelulen atrofia gertatzen dela ikusi dute[:]

EHUko ACHUCARRO Basque Center for Neuroscience zentroko Paula Ramos González ikertzailea Parkinsona aztertzen aritu da, eta ikusi du gaixotasunaren aldaera genetiko arruntena dutenen kasuan, astrozito deritzen garuneko zeluletan atrofia gertatzen […]