Elhuyar
-
[:es]Edith Clarke: emakume baten ondarea zientzian[:]
Gutxik dakiten arren, Edith Clarkek, Estatu Batuetako lehen emakume ingeniaria izan zenak, asmatu zuen Clarke transformatua, sare trifasikoen eta makina elektrikoen azterketan kalkuluak sinplifikatzeko hainbeste erabiltzen den transformatua. Sare elektrikoen […]
-
[:es]Bateria organikoak diseinatu dituzte, metalik gabekoak[:]
Litio-ioizko baterien garapenak ondorio zuzenak izan ditu teknologiaren merkatuan: nabarmen ugaritu dira gailu eramangarriak eta ibilgailu elektrikoak. Baina bateria horien hazkunde azkarrak agerian utzi du, era berean, litioa, kobaltoa eta […]
-
[:es]Alferrik saiatzen gara natura giltzapetzen[:]
Eskolako laborategia bitxikerien kabinete bat da. Ikasleak, grinatsu, irakaslearen atzetik sigi-saga dabiltza, korridore batetik bestera, eskaileretatik gora eta aurrera, ate berde horretara heldu arte. Kartelean “Biologia eta Geologiako Laborategia” irakurtzen […]
-
[:es]Muoiak: fisikaren eredu estandarra, kolokan?[:]
Fisikarien artean eztabaida sortu dute Fermilab-eko Muoi g-2 esperimentuaren emaitza berriek, zalantzan jarri baitute fisikaren eredu estandarra bera. Alegia, partikula subatomikoak sailkatzeko eta nola funtzionatzen duten ulertzeko teoria erlatibistiko kuantikoa.
-
[:es]Parkinsona duten pertsonetan garuneko zelulen atrofia gertatzen dela ikusi dute[:]
EHUko ACHUCARRO Basque Center for Neuroscience zentroko Paula Ramos González ikertzailea Parkinsona aztertzen aritu da, eta ikusi du gaixotasunaren aldaera genetiko arruntena dutenen kasuan, astrozito deritzen garuneko zeluletan atrofia gertatzen […]
-
[:es]Tumoreetako mutazio txikienak detektatzeko gai den metodoa aurkeztu dute[:]
Geneetako mutazioak dira minbiziaren eragile nagusiak, baina ez edozein mutazio. Mutazio batzuk lerro germinalean heredatzen dira, jaiotzetik, eta mutazio somatikoak norbanakoaren bizitza osoan zehar gertatzen dira. Urteen poderioz mutazio somatiko […]
-
[:es]Txertoei esker, egoera jakinetan neurriak malgutu daitezkeela proposatu du ECDCk[:]
Birusaren transmisioa eragozteko ezarrita dauden neurri batzuk (distantzia eta maskara), egoera jakin batzuetan, malgutu daitezkeela adierazi du ECDC Gaixotasunen Prebentzio eta Kontroleko Europako Zentroak.
-
[:es]Txertatu ahala, nabarmen gutxitu dira COVID-19 kasuak eta ospitaleratzeak Israelen[:]
Txertaketa-kanpaina Israelen izaten ari den eraginari buruzko azterketa batek erakutsi du, txertatu ahala, COVID-19 kasuak eta ospitaleratzeak nabarmen gutxitu direla. Nature Medicine aldizkarian argitaratu dute azterketa hori.
-
[:es]Dinosauroek garraiatu ote zituzten jatorritik 1.600 kilometrotara aurkitutako harriak?[:]
Wyomingen (AEB), Morrison aztarnategi jurasikoan, kuartzo gorrizko harri biribildu leun batzuk aurkitu zituzten, inguruko material sedimentarioaren artean erabat lekuz kanpo ziruditenak. Harri haien zirkoiak aztertu dituzte, eta argi ondorioztatu ahal […]