Elhuyar

Elhuyar

[:es]Zahartzea neurtzeko modu berri bat aurkitu dute[:]

Zahartze-maila neur daiteke ohiko odol-analisietan neurtzen diren parametroen bilakaera aztertuta. Horixe erakutsi dute Nature Communications aldizkarian argitaratu berri duten lan batean.
Elhuyar

[:es]Galaxia espiral bat, unibertsoa oso gaztea zenekoa[:]

Espiral itxurako galaxia-disko bat aurkitu dute, Big Bangetik 1.400 milioi urtera sortu zena; izar gehienak sortu baino askoz lehenago. Horrelako galaxia egituratuak sortzeko denbora gehiago behar zela uste zen.
Elhuyar

[:es]H5N8 birusaz hegaztien gripea gizakietan zabaltzeko arriskuaz ohartarazi dute[:]

COVID-19aren pandemiak erdi ezkutuan mantendu baditu ere, hegaztien gripeak 2020n arazo larriak eragin ditu munduan. Birusaren H5N8 azpitaldeak, hain zuzen, gogor kolpatu ditu Eurasiako eta Afrikako haztegietako hegaztiak. Miloika hegazti […]
Elhuyar

[:es]Mutrikuko amonite erraldoien historia argitzen ari da EHU[:]

40 urte luzez Mutrikun amonite erraldoiak biltzen aritu ondoren, Jesus Narvaez Amasorrain eta Esperanza Azkarraga Larzanguren bikotearen fosilak EHUra iritsi dira. Mutrikuko amonite erraldoien misterioa argitzen duten hipotesiak lantzen ari […]
Elhuyar

[:es]Labar-artea azkarrago honda liteke klima-aldaketaren eraginez[:]

Indonesiako labar-pintura batzuetan egindako azterketa batean ondorioztatu dutenez, litekeena da klima-aldaketaren ondorioz pintura horiek azkarrago hondatzea.
Elhuyar

[:es]Argiaren nazioarteko eguna: argitasunari eusteko ospakizuna[:]

Argia eta hura menperatzeko moduek beti liluratu gaituzte. Gizakiak sua pizten ikastea une iraultzailetzat hartzen dugu; ez bakarrik berotasuna emateko eta elikagaiak prestatzeko era berriak ekarri zizkigulako, aurkikuntza horren ondorioz […]
Elhuyar

[:es]Giza ahoko mikrobiomaren eboluzioa ikertu dute[:]

Ahoko mikrobiomak zeresan handia du giza biologian eta osasunean, baina ez dago apenas ezagutzarik mikrobioma horren dibertsitateaz eta, batez ere, eboluzioaz. PNAS aldizkarian argitaratutako lan batek hainbat hominido-talderen hortz-plakako mikrobioma […]
Elhuyar

[:es]Edith Clarke: emakume baten ondarea zientzian[:]

Gutxik dakiten arren, Edith Clarkek, Estatu Batuetako lehen emakume ingeniaria izan zenak, asmatu zuen Clarke transformatua, sare trifasikoen eta makina elektrikoen azterketan kalkuluak sinplifikatzeko hainbeste erabiltzen den transformatua. Sare elektrikoen […]
Elhuyar

[:es]Bateria organikoak diseinatu dituzte, metalik gabekoak[:]

Litio-ioizko baterien garapenak ondorio zuzenak izan ditu teknologiaren merkatuan: nabarmen ugaritu dira gailu eramangarriak eta ibilgailu elektrikoak. Baina bateria horien hazkunde azkarrak agerian utzi du, era berean, litioa, kobaltoa eta […]