Elhuyar

Elhuyar

[:es]Cumbre Vieja sumendia: erupzioaren gakoak[:]

2021eko irailaren 19an La Palman hasitako erupzioak, biztanle asko ez ezik, Kanarietako Institutu Bolkanologikoko eta Espainiako Geologia eta Mehatzaritza Institutuko geologoak ere jarri ditu martxan. Ikuskizun geologikoaren erdian, dronak, sismografoak […]
Elhuyar

[:es]Arropagintza duela 120.000 urte hasi zela argitu dute[:]

Arkeologoek uste dute gizakion eboluzio kultural eta kognitiboan mugarri garrantzitsua izan zela arropagintza. Izan ere, ezinbestekoa izan zen lehen gizakiak Afrikatik ingurune berrietara zabaltzeko.
Elhuyar

[:es]Australiako suteek Ozeano Antartikoan algak neurriz kanpo ugaritzea ekarri dute [:]

Ikerketa batek lehen aldiz frogatu du suteetan sortutako aerosolek milaka kilometro bidaiatu dezaketela haizeek bultzatuta, eta itsasoa ongarritu dezaketela. Horren ondorioz, algen ezohiko loratze handiak gerta daitezke, eta halaxe gertatu […]
Elhuyar

[:es]COVID-19 larriaren mekanismoa argitu dute[:]

Pazienteak beren organismoak sortutako molekulen kontra jotzen duten autoantigorputzak sortzen ditu. Etorkizunean gaixotasun autoimmune bat garatzea ekar dezakeela ohartarazi dute
Elhuyar

[:es]Gorputzaren merkantilizazioa[:]

Osasunerako baliabide medikoak izatea eskubide bat bada ere, medikuntzaren eta bioteknologiaren erabilerak kezka etikoak ere sortzen ditu gizartean batzuetan. Izan ere, bioteknologiaren baliabideek elkartasunetik merkaturako bidea egin dute askotan; giza […]
Elhuyar

[:es]COVID-19aren aurkako lehen DNA-txertoa baimendu du Indiak[:]

SARS-CoV-2 birusarekiko immunitatea sustatzeko DNA-kate zirkular batean oinarritzen den txerto bat baimendu berri du Indiak. ZyCoV-D deitu diote, eta Indian bertan garatu dute. Orain arte baimendu diren txertoekin alderatuta, desberdina […]
Elhuyar

[:es]Ellen Swallow: zientzia, gizartea hobetzeko[:]

1879, Poughkeepsie, New York. “Emakumeok kimika apur bat jakin behar dugu, autodefentsa gisa”, esan zuen, irmo. Hirurehun bat emakume aurrean. “Emakumeoi dagokigu eraldaketa burutzea. Ez da lan samurra izango. Ezjakintasunarekin […]
Elhuyar

[:es]Zuhaitzen denboran atzera[:]

Zuhaitzek hitz egingo balute, zer ez ote lukete kontatuko; esaterako, Arabako basoetako bost mendeko haritzek. Ez dute hitz egiten, baina ongi gordetzen dituzte denboraren markak. Eta marka horiek irakurtzen ditu […]
Elhuyar

[:es]Pirinioetako glaziarrak galzorian[:]

Aurtengo neguan Filomena izan dugu hizpide, hain zuzen, erregistroen arabera duela hamarkada asko ikusi gabeko elur-denboralea. Elur-uzta oparoa utzi zuen Euskal Herrian eta ederki zuritu zituen Iberiar penintsulako beste hainbat […]