Elhuyar

Elhuyar

[:es]Lurralde-antolamendua eta bizitza[:]

Hirigintzak eta lurraldearen antolamenduak eragin handia dute gure bizitzan: osasunean, ingurunean, generoan, kontsumo-ohituretan, baita hizkuntza-erabileran ere. Hortaz, garrantzitsua da begirada horiek guztiak hiri-plangintzetan txertatzea. Baina nola antolatu beharko lirateke hiriak […]
Elhuyar

[:es]Adimen artifizialak biologiaren erronkarik handienetako bat argitzeko mugarria jarri du[:]

Azken 40 urteetan, erronka handia izan du biologia molekularrak esku-artean: proteina bakoitzak zer egitura tridimentsional izango duen aurreikusi ahal izate. Izan ere, proteinek beren egitura tridimentsionalari esker izaten dute funtzio […]
Elhuyar

[:es]Google eta nagusitasun kuantikoa [:]

2019a urte berezia izan zen konputazio kuantikoarentzat, lehen aldiz ebatzi zuelako ordenagailu kuantiko batek superordenagailu klasiko handienek ere ebatzi ezingo luketen problema bat. Lorpen horri quantum supremacy deitu zaio, nagusitasun […]
Elhuyar

[:es]Ariketa fisikoari buruzko gidalerroak berritu ditu OMEk[:]

Jakina da sedentarismoak heriotza goiztiarra izateko arriskua dakarrela. Horri aurre egiteko, Osasunaren Mundu Erakundeak ariketa fisikoa egitea gomendatzen du: astean gutxienez 150-300 minutu intentsitate ertainean, edo 75-150 minutu intentsitate handiz. […]
Elhuyar

[:es]Baterien ikerketa automatizaturantz[:]

Jende asko aritzen da baterien ikerkuntzan lanean: lan teorikoan, materialen sintesian, karakterizazioan… Lan handia da, eta emaitzak nahi genukeena baino motelago iristen dira sarritan. Adimen artifizialak asko azkartu lezake prozesu […]
Elhuyar

[:es]Zika birusa transmititzen duen eltxoa “etxekotu” izanak eragin du gaixotasuna epidemia bihurtzea[:]

Zika birusa transmititzen duen eltxoa ikertzeak hainbat gako eman ditu gaixotasunaren giza epidemiak nola sortu diren ulertzeko. Afrikako oihanetan bizi zen eltxoa da Aedes aegypti, baina hor ez du inoiz […]
Elhuyar

[:es]COVID-19aren hedapena eragozten duten neurri ez-farmakologiko eraginkorrenak identifikatu dituzte[:]

Nazioarteko ikerketa zabal batean, SARS-CoV-2 birusaren hedapena arintzeko 79 lurraldetan hartu diren neurri ez-farmakologiko nagusiak ebaluatu dituzte. COVID-19aren lehenengo kasuak azaldu zirenetik hasi, eta pandemiaren une desberdinetan erabili direnak kontuan […]
Elhuyar

[:es]Koskobiloko fosilek erakutsi dute Nafarroan errinozeroak, lau hartz-espezie eta makakoak bizi zirela Kuaternarioan[:]

Duela 80 urte Koskobiloko aztarnategian (Olaztin) aurkitutako fosilak gaur egungo teknikekin berraztertu dituzte ikertzaileek, eta duela 220 mila urteko faunaren ebidentziak aurkitu dituzte: errinozeroak, lau hartz-espezie, orein erraldoiak eta makakoak […]
Elhuyar

[:es]Litio-ioizko bateriak birziklatzeko metodo jasangarriagoa garatu dute[:]

Kaliforniako Unibertsitateko nanoingeniariek litio-ioizko bateriak birziklatzeko metodo merkea eta eraginkorra garatu dute. Batez ere, burdin-litio fosfatoaz (LiFePO4 ) sortutako katodoak birziklatzeko da eraginkorra. Bateria horiek kobaltoa edo nikela erabiltzen duten […]