Elhuyar

Elhuyar

[:es]Iraganeko animaliez elikatzen diren belakiak aurkitu dituzte Ozeano Artikoan[:]

Urte osoan izotzez estalitako ura izanik, elikagaietan urria da Ozeano Artiko Zentrala. Zehazki, Lurreko ozeanorik oligotrofikoena. Baina belaki-populazio handiak hazten dira han, baita 24 kg eta 1 m-ko belakiak dituztenak. […]
Elhuyar

[:es]Lurraren % 30 babesteak desnutrizioa eragin lezake herrialde zaurgarrienetan, tokian tokiko ikuspegiaz egiten ez bada[:]

Orain arte biodibertsitate-galera globala geldiarazteko neurri eraginkorrik lortu ez dela ikusita, 2020az geroztik, balio ekologiko handiko eremu naturalak babesteko proposamena jarri da mahai-gainean. Hain zuzen, Lurraren % 30 edo % […]
Elhuyar

[:es]Blockchainen munduaren bide galdua[:]

Kriptodirua, NFTak, Web3… besterik ez da entzuten azkenaldian mundu digitalean, eta baita mundu digitaletik kanpo ere. Guztiak blockchain edo bloke-kateen teknologiaren aplikazioak dira. Haien apologistei kasu eginez gero, ematen du […]
Elhuyar

[:es]Anfibioen gainbehera isila, gaixotasun berriek hauspotuta[:]

Arduratuta daude zientzialariak, eta ez da gutxiagorako. Munduan dauden 7.000 anfibio-espezieen % 40 mehatxatua daude jada, eta badirudi gainbeherak ez duela etenik. Dagoeneko 200 espezie desagertu dira. Datuak ditugunetik ezagutzen […]
Elhuyar

[:es]Elikadura osasungarriaren aldeko ikerketa[:]

Gizartean, gero eta ozenago entzuten da elikadura osasungarri, seguru eta jasangarriaren aldeko aldarria. Vaste Planak, esaterako, ezinbestekotzat jotzen du haragi gutxiago jatea, trantsizio ekologikorako zein giza osasuna zaintzeko. Herritarren ohiturak […]
Elhuyar

[:es]Izurdeen eta emakumeen klitoriak antzekoak dira, anatomikoki zein funtzionalki[:]

Izurdeen klitoria aztertuta, zientzialariek ondorioztatu dute emakumeenaren pareko funtzioak dituela, egitura anatomikoak oso antzekoak baitira. Gainera, portaeran ere antzekotasunak behatu dituztela baieztatu dute.
Elhuyar

[:es]Bada garaia makinek ere aintzat har dezaten giza dibertsitatea eta inklusioa[:]

Ikertzaileak ahalegin handia egiten ari dira makinek gizakiak erraz identifikatu eta haiekin komunikazio gero eta eraginkorragoa izan dezaten. Etengabe hobetzen ari dira interfazeak, baina, oraindik, gizakion dibertsitatea aintzat hartu gabe […]
Elhuyar

[:es]Musikaz gozatzeko ezgaitasuna: anhedonia musikala[:]

Musika entzutea, piezaren, unearen eta entzulearen arabera, izan daiteke hunkigarria, dantzagarria, gozagarria, mingarria, iradokitzailea… Gutxi batzuentzat, ordea, ez da ezer; ez die ezer eragiten. Ez sentipenik, ez emoziorik, ez erantzun […]
Elhuyar

[:es]Hizkuntzen larrialdia eta klimaren larrialdia, eskutik doazen bi krisialdi[:]

Munduko hizkuntza askok pairatzen duen arrisku-egoera eta biodibertsitatearen galera globala konparatu ditu Nature Ecology & Evolution aldizkariko ikerketa batek. Biodibertsitatearen larrialdia nahikoa kritikoa bada, hizkuntzena are handiagoa dela salatu dute: […]