Elhuyar

Elhuyar

[:es]Kimikako Nobel saria, organokatalisiaren garatzaileentzat[:]

[:es]Benjamin Listek eta David MacMillanek jasoko dute 2021eko Kimikako Nobel saria, molekulak eraikitzeko tresna berri bat garatu dutelako: organokatalisi asimetrikoa. Nobel sarien akademiak nabarmendu duenez, haien lanak eragin handia izan […]
Elhuyar

[:es]Fisikako Nobela, klima-larrialdia eta sistema fisiko konplexuak ulertzeagatik[:]

[:es]Suediako Zientzien Errege Akademiaren erabakiz, Syukuro Manabek, Klaus Hasselmannek eta Giorgio Parisik jasoko dute Fisikako Nobel saria, sistema fisiko konplexuak ulertzeko egin dituzten ekarpenengatik. Sariaren erdia Manabe eta Hasselmannentzat da, […]
Elhuyar

[:es]Medikuntzako Nobela, David Julius eta Ardem Patapoutiani, temperaturaren eta ukimenaren errezeptoreengatik[:]

[:es]Karoliska Institutuak jakinarazi duenez, David Julius estatubatuarrak eta Ardem Patapotiani libanoarrak jasoko dute, erdi bana, Medikuntza edo Fisiologiako Nobel saria. Biek ere AEBn egin dute beren ibilbide zientifikoa, eta, Nobel […]
Elhuyar

[:es]Hizkuntza indigenak desagertzeak sendabelarren gaineko ezagutza gehiena galtzea eragingo du[:]

[:es]Sendabelarren gaineko ezagutza galbidean dagoela jakinarazi dute Zuricheko Unibertsitateko ikertzaileek. Egindako ikerketaren arabera, Amazonia, Ginea Berria eta Ipar Amerikako sendabelarren propietate eta erabilerak hizkuntza indigenetan baino ez dira transmititzen. Hain […]
Elhuyar

[:es]Lurrean inoiz izandako bolkanismo bortitzenak ez zuen eragin dinosauroak desagertzea[:]

[:es]Zumaiako itsaslabarretan egindako ikerketa batek urte luzeko eztabaida itxi du: kretazeo bukaeran Indian jazotako muturreko bolkanismoak, Lurrean inoiz izan den bortitzenak, oso eragin txikia izan zuen dinosauroen desagertzean. Horrek berretsi […]
Elhuyar

[:es]Cumbre Vieja sumendia: erupzioaren gakoak[:]

[:es]2021eko irailaren 19an La Palman hasitako erupzioak, biztanle asko ez ezik, Kanarietako Institutu Bolkanologikoko eta Espainiako Geologia eta Mehatzaritza Institutuko geologoak ere jarri ditu martxan. Ikuskizun geologikoaren erdian, dronak, sismografoak […]
Elhuyar

[:es]Arropagintza duela 120.000 urte hasi zela argitu dute[:]

[:es]Arkeologoek uste dute gizakion eboluzio kultural eta kognitiboan mugarri garrantzitsua izan zela arropagintza. Izan ere, ezinbestekoa izan zen lehen gizakiak Afrikatik ingurune berrietara zabaltzeko.[:]
Elhuyar

[:es]Australiako suteek Ozeano Antartikoan algak neurriz kanpo ugaritzea ekarri dute [:]

[:es]Ikerketa batek lehen aldiz frogatu du suteetan sortutako aerosolek milaka kilometro bidaiatu dezaketela haizeek bultzatuta, eta itsasoa ongarritu dezaketela. Horren ondorioz, algen ezohiko loratze handiak gerta daitezke, eta halaxe gertatu […]
Elhuyar

[:es]COVID-19 larriaren mekanismoa argitu dute[:]

[:es]Pazienteak beren organismoak sortutako molekulen kontra jotzen duten autoantigorputzak sortzen ditu. Etorkizunean gaixotasun autoimmune bat garatzea ekar dezakeela ohartarazi dute[:]