Elhuyar

Elhuyar

[:es]Paleolitoko jostorratzak ziren Noailles zulakaitzak[:]

[:es]Duela 29.000 eta 21.000 urte bitarteko aztarnategietan oso arruntak dira Noailles erako zulakaitzak. Bereziki Euskal Herriko, Pirinioetako eta Europa hegoaldeko aztarnategi batzuetan; milaka azaltzen dira. Ohikoak bezain enigmatikoak dira, ordea, […]
Elhuyar

[:es]Loa, atsedena baino askoz gehiago [:]

[:es]Loak ez balu funtzio guztiz ezinbesteko bat izango, eboluzioaren akatsik handienetako bat litzatekeela esan zuen 1978an Allan Rechtschaffen loaren ikertzaile aitzindariak. Ez da eboluzioaren akatsa, jakina. Azken urteetako ikerketei esker, […]
Elhuyar

[:es]Umami: unibertsoaren hedapena deskribatzeko eredu kosmologiko berria[:]

[:es]Unibertsoa gero eta azkarrago hedatuz doa, baina fisikarientzat zaila da horren azalpen teorikoa garatzea, ez baitakite hedatze hori zer abiaduran gertatzen ari den ere. EHUko Grabitazioa eta Kosmologia ikerketa-taldeak unibertsoaren […]
Elhuyar

[:es]Starlink satelite-kateak eztabaida piztu du[:]

[:es]SpaceX espazio-konpainiak Lurraren inguruan osatu nahi duen satelite-konstelazioaren lehen 60ak zeruan dira dagoeneko. 12.000 satelite jartzea da helburua, baina baliteke egitasmoa aldatu behar izatea, lehen 60 horiek sortutako eragozpenek astronomoak […]
Elhuyar

[:es]Ukimen artifiziala ahalbidetzen duen eskularru bat sortu dute[:]

[:es]Ukimen artifizialaren bidez objektuak identifikatzeko eta haiei buruzko informazioa jasotzeko balio duen eskularru bat sortu dute MITeko ikertzaileek. Oso baliagarria izan daiteke esku protesikoak eta robotikoak egiteko, besteak beste.[:]
Elhuyar

[:es]Hipotalamoan ere sortzen eta gordetzen dira oroimenen aztarnak[:]

[:es]Oxitozinan oinarritutako ikerketa bati esker, hipotalamoak oroimenaren mekanismoetan funtsezko zeresana duela frogatu du Mazahir T. Hasan ikertzaileak (Ikerbasque, Achucarro zentroa) gidatutako taldeak. Neuron aldizkari ospetsuan argitaratu dute lana. [:]
Elhuyar

[:es]Txinako sendabelarren osagai bioaktiboen mekanismo molekularra aztertu dute[:]

[:es]Txinkako sendabelarren osagai bioaktiboak aztertu dituzte, hainbat gaixotasun sendatzeko duten gaitasuna ulertu nahian, eta ikusi dute gure zeluletako RNA ez-kodetzailearen espresioa aldatzen dutela. Espresio hori moldatuta, inflamazioaren, infekzioen, seneszentziaren, eta […]
Elhuyar

[:es]Dysonen esferen bila[:]

[:es]Bakarrik al gaude unibertsoan? Segur aski, hau da mendeetan zehar gizadiak izan duen kezkarik handienetako bat. Izatez, galdera horrek izugarrizko garrantzi filosofikoa eta zientifikoa du, eta galdera horrek ekarri dituen […]
Elhuyar

[:es]Hiesaren estigma desegiteko[:]

[:es]Hiesa ezagutu zen unetik bertatik izan da tabu eta estigma. Gaitzak gizarteak baztertutako taldeei eragiten zien bereziki (gayak, heroinazaleak), heriotza eragiten zuen, gorputzeko isurien bidez kutsatzen zen, ez zegoen sendabiderik… […]