Elhuyar
-
[:eu]ElkarOla: Hizkuntza-teknologiak lurralde adimendun, industrial, inklusibo eta eleaniztun baten zerbitzura[:]
[:eu]Euskal Herrian hizkuntza- eta hizketa-teknologien ikerketan eta garapenean dihardugun erakunde esanguratsuenen 15 urteko elkarlanaren azken emaitza da ElkarOla proiektua. Euskararako eta inguruko hizkuntzetarako teknologietan oinarrizko ikerketa egiteaz gain, ikerketa aplikatuari […]
-
[:eu]1.200 km-ra ere bi fotoien arteko korapilatze kuantikoa mantentzea lortu dute[:]
[:eu]Fisika kuantikoan bada efektu bat non, bi partikula kuantikoki korapilatuta badaude, bata manipulatuta bestean eragiten den; ez dira elkarrekiko independienteak. Ezaugarri hori ustiatu nahian dabiltza aspaldian fisikariak, interes handia izan […]
-
[:eu]Geneak nahieran aldatzea: non daude marra gorriak?[:]
[:eu]DNA mozteko eta itsasteko gaitasuna eskuratu genuenetik, gaitasun horiek gaixotasun genetikoak konpontzeko erabiltzea izan da gure nahia. Saiakerak egin ziren, “terapia genetiko” izenez ezagutzen direnak, baina emaitzak ez ziren itxarotakoak […]
-
[:eu]Aleazio baten superelastikotasuna frogatu dute dimentsio nanometrikoetan[:]
[:eu]Material superelastikoak gai dira % 10 deformatu eta atzera jatorrizko itxura hartzeko. Ezaugarri hori ezaguna da eskala makroskopikoan; orain, kobre-aluminio-nikel aleazio bateko gailu oso txikiak ere ezaugarri izan dezaketela frogatu […]
-
[:eu]…eta neandertalek sua piztu zuten[:]
[:eu]Urte luzez uste izan da gure espeziea dela sua menderatzen duen bakarra, sua pizteko gaitasuna zela beste espezieetatik bereizten gintuen ezaugarrietako bat. Neandertalek sua erabiltzen zutela erakusten duten aztarnek, ordea, […]
-
[:eu]Gizakien eta roboten gizarte baterantz[:]
[:eu]Robotikan eta adimen artifizialean azken urteetan egiten ari diren aurrerapenekin, gero eta handiagoa da makinen autonomia eta adimena. Eta, horrekin batera, handitzen ari da makina horien etika bermatzeko beharra ere. […]
-
[:eu]Juno misioak zikloiak eta magnetismo masiboa aurkitu ditu Jupiterren[:]
[:eu]Juno misio espaziala 2011an abiatu zen Jupiter planeta erraldoirantz, eta iazko abuztuaren 27an barneratu zen lehendabiziko aldiz planetaren atmosferan. Haren orbita hain eliptikoa izanik, Jupiterren ikuspegi berriak eskaini ditu Junok […]
-
[:eu]Odol-zelula amak laborategian sortu dituzte[:]
[:eu]Odol-zelula amak laborategian sortzeko bi metodoren berri eman dute Nature aldizkarian argitaratutako bi lanetan. Denbora asko zeramaten mundu osoko zientzialariek hori lortu nahian. Aurrerapauso garrantzitsua izan liteke, besteak beste, terapia […]
-
[:eu]Garuneko tumoreen garapenean funtsezkoa den genea identifikatu dute[:]
[:eu]Biodonostia OII-ko ikertzaileek eta Donostia Unibertsitate Ospitaleko medikuek elkarlanean, garuneko minbizi gaiztoen eta aldi berean ohikoenean gakoa den gene bat identifikatu dute (SOX1), Scientific Reports aldizkarian aditzera eman dutenez.[:]