Elhuyar

Elhuyar

[:eu]Zoologiaren egungo joerak[:]

[:eu]Zoologiaren gaur egungo erronka nagusia da gure planetan dauden animalia-espezie guztiak deskribatzea suntsituak izan baino lehen. Horretarako, azken urteetan, zoologook nabarmen aldatu dugu animaliak aztertzeko modua. Ikus dezagun, bada, zertan […]
Elhuyar

[:eu]ElkarOla: Hizkuntza-teknologiak lurralde adimendun, industrial, inklusibo eta eleaniztun baten zerbitzura[:]

[:eu]Euskal Herrian hizkuntza- eta hizketa-teknologien ikerketan eta garapenean dihardugun erakunde esanguratsuenen 15 urteko elkarlanaren azken emaitza da ElkarOla proiektua. Euskararako eta inguruko hizkuntzetarako teknologietan oinarrizko ikerketa egiteaz gain, ikerketa aplikatuari […]
Elhuyar

[:eu]1.200 km-ra ere bi fotoien arteko korapilatze kuantikoa mantentzea lortu dute[:]

[:eu]Fisika kuantikoan bada efektu bat non, bi partikula kuantikoki korapilatuta badaude, bata manipulatuta bestean eragiten den; ez dira elkarrekiko independienteak. Ezaugarri hori ustiatu nahian dabiltza aspaldian fisikariak, interes handia izan […]
Elhuyar

[:eu]Geneak nahieran aldatzea: non daude marra gorriak?[:]

[:eu]DNA mozteko eta itsasteko gaitasuna eskuratu genuenetik, gaitasun horiek gaixotasun genetikoak konpontzeko erabiltzea izan da gure nahia. Saiakerak egin ziren, “terapia genetiko” izenez ezagutzen direnak, baina emaitzak ez ziren itxarotakoak […]
Elhuyar

[:eu]Aleazio baten superelastikotasuna frogatu dute dimentsio nanometrikoetan[:]

[:eu]Material superelastikoak gai dira % 10 deformatu eta atzera jatorrizko itxura hartzeko. Ezaugarri hori ezaguna da eskala makroskopikoan; orain, kobre-aluminio-nikel aleazio bateko gailu oso txikiak ere ezaugarri izan dezaketela frogatu […]
Elhuyar

[:eu]…eta neandertalek sua piztu zuten[:]

[:eu]Urte luzez uste izan da gure espeziea dela sua menderatzen duen bakarra, sua pizteko gaitasuna zela beste espezieetatik bereizten gintuen ezaugarrietako bat. Neandertalek sua erabiltzen zutela erakusten duten aztarnek, ordea, […]
Elhuyar

[:eu]Gizakien eta roboten gizarte baterantz[:]

[:eu]Robotikan eta adimen artifizialean azken urteetan egiten ari diren aurrerapenekin, gero eta handiagoa da makinen autonomia eta adimena. Eta, horrekin batera, handitzen ari da makina horien etika bermatzeko beharra ere. […]
Elhuyar

[:eu]Juno misioak zikloiak eta magnetismo masiboa aurkitu ditu Jupiterren[:]

[:eu]Juno misio espaziala 2011an abiatu zen Jupiter planeta erraldoirantz, eta iazko abuztuaren 27an barneratu zen lehendabiziko aldiz planetaren atmosferan. Haren orbita hain eliptikoa izanik, Jupiterren ikuspegi berriak eskaini ditu Junok […]
Elhuyar

[:eu]Odol-zelula amak laborategian sortu dituzte[:]

[:eu]Odol-zelula amak laborategian sortzeko bi metodoren berri eman dute Nature aldizkarian argitaratutako bi lanetan. Denbora asko zeramaten mundu osoko zientzialariek hori lortu nahian. Aurrerapauso garrantzitsua izan liteke, besteak beste, terapia […]