Elhuyar

Elhuyar

[:es]Exergia: eraikinetan energia-efizientzia sustatzeko tresna[:]

[:es]Zein da pisutsuago 1 kg lasto edo 1 kg burdina? Askok badakite erantzuna: pisu-unitatea kg-a bada, berdin pisatuko dute. Antzeko galderarekin gatozkizue: energia-unitatea kWh bada, non dago energia gehiago 1 […]
Elhuyar

[:es]Bi egarri-motak modu desberdinean kudeatzen ditu garunak[:]

[:es]Ugaztunentzat likidoak edatea berezko portaera da, baina bi egarri-mota ase behar izaten dituzte: bata, egarri osmotikoa da, odoleko gatz mineralen kontzentrazio handiak eragiten duena, eta ur hutsa edanda asetzen dena: […]
Elhuyar

[:es]Munduko ekosistemen % 30 berreskuratuta % 70 murriztu daiteke espezieen desagerpena[:]

[:es]Larrialdi klimatikoaren eta biodibertsitate-galeraren auziek ekosistemak berreskuratzeko apustu globala eskatzen dute. Globala eta bi helburuak modu bateratuan aintzat hartzen dituena, hamabi herrialdetako zientzialariek Nature aldizkarian argitaratutako ikerketaren arabera. Munduan lehentasunez […]
Elhuyar

[:es]Williamina Fleming. Nork esango zuen astronomo izango zenik[:]

[:es] “Emaztea” zirrimarratu, eta “senarra” idatzi zuen gainean. Estatubatuar herritartasuna eskatzeko formularioa betetzen ari zen. Gizonezkoentzat prestatua zegoen. Emaztearen izena jartzeko zen eremuan senarrarena idatzi zuen, eta, ondoan, “zendua” gehitu […]
Elhuyar

[:es]Landareen sustraietako mikrobiotan bakterio bat da nagusi[:]

[:es]Gizakion mikrobiota bezalaxe, landareen mikrobiota ezagutzeak ere interes handia du zientzialarientzat. Izan ere, sustraien bidez landareekin interakzionatzen dute lurreko bakterioek, eta landareen hazkuntza eta osasuna baldintzatzen dute. Arabidopsis landarearen hazkuntzan […]
Elhuyar

[:es]Labar-artea duten kobazuloak aurkitzeko sistema bat garatu dute[:]

[:es]Labar-artedun kobazuloak egon litezkeen lekuak identifikatzeko eredu bat diseinatu dute Kantabriako eta Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaileek, espeleologoen laguntzarekin, eta informazio geografikoen sistemen bidez.[:]
Elhuyar

[:es]Ugaztunen eta hegaztien garunak alderatu dituzte, hegaztien gaitasun kognitibo harrigarriak azaltzeko[:]

[:es]Nola liteke zenbait hegaztik —beleek, esaterako— tximino handien pareko gaitasun kognitiboak izatea, hain desberdina izanik hegaztien eta ugaztunen garuneko antolaketa neuronala? Neurozientziak orain arte erantzun ezin izan duen galdera da. […]
Elhuyar

[:es]Zementuaren ingurumen-inpaktua aztergai[:]

[:es]Zementua eta hormigoia dira gizakiok munduan gehientsuen erabiltzen ditugun material artifizialak. Hala, horiek sortzeak zer nolako ingurumen-inpaktua duen aztertu du Nature aldizkariak argitaratutako berrikuspen batek. Metal astunak atmosferara igorri eta […]
Elhuyar

[:es]Kanabinoideek glukosaren metabolismoan duten eraginaren ondorioz, apaldu egiten dute elkarrekintza soziala [:]

[:es]Astrozitoek odol-emaritik glukosa hartzen dute, garunari energia emateko. Aldi berean, astrozitoak neuronen kontrolpean daude, neurotransmisoreen bidez. Kontrol horretan, beste elementu batzuk ere eragiten dute; adibidez, astrozitoen hartzaileetako batzuk (1. motako […]