Elhuyar

Elhuyar

[:es]Galaxia espiral bat, unibertsoa oso gaztea zenekoa[:]

[:es]Espiral itxurako galaxia-disko bat aurkitu dute, Big Bangetik 1.400 milioi urtera sortu zena; izar gehienak sortu baino askoz lehenago. Horrelako galaxia egituratuak sortzeko denbora gehiago behar zela uste zen.[:]
Elhuyar

[:es]H5N8 birusaz hegaztien gripea gizakietan zabaltzeko arriskuaz ohartarazi dute[:]

[:es]COVID-19aren pandemiak erdi ezkutuan mantendu baditu ere, hegaztien gripeak 2020n arazo larriak eragin ditu munduan. Birusaren H5N8 azpitaldeak, hain zuzen, gogor kolpatu ditu Eurasiako eta Afrikako haztegietako hegaztiak. Miloika hegazti […]
Elhuyar

[:es]Mutrikuko amonite erraldoien historia argitzen ari da EHU[:]

[:es]40 urte luzez Mutrikun amonite erraldoiak biltzen aritu ondoren, Jesus Narvaez Amasorrain eta Esperanza Azkarraga Larzanguren bikotearen fosilak EHUra iritsi dira. Mutrikuko amonite erraldoien misterioa argitzen duten hipotesiak lantzen ari […]
Elhuyar

[:es]Labar-artea azkarrago honda liteke klima-aldaketaren eraginez[:]

[:es]Indonesiako labar-pintura batzuetan egindako azterketa batean ondorioztatu dutenez, litekeena da klima-aldaketaren ondorioz pintura horiek azkarrago hondatzea. [:]
Elhuyar

[:es]Argiaren nazioarteko eguna: argitasunari eusteko ospakizuna[:]

[:es]Argia eta hura menperatzeko moduek beti liluratu gaituzte. Gizakiak sua pizten ikastea une iraultzailetzat hartzen dugu; ez bakarrik berotasuna emateko eta elikagaiak prestatzeko era berriak ekarri zizkigulako, aurkikuntza horren ondorioz […]
Elhuyar

[:es]Giza ahoko mikrobiomaren eboluzioa ikertu dute[:]

[:es]Ahoko mikrobiomak zeresan handia du giza biologian eta osasunean, baina ez dago apenas ezagutzarik mikrobioma horren dibertsitateaz eta, batez ere, eboluzioaz. PNAS aldizkarian argitaratutako lan batek hainbat hominido-talderen hortz-plakako mikrobioma […]
Elhuyar

[:es]Edith Clarke: emakume baten ondarea zientzian[:]

[:es]Gutxik dakiten arren, Edith Clarkek, Estatu Batuetako lehen emakume ingeniaria izan zenak, asmatu zuen Clarke transformatua, sare trifasikoen eta makina elektrikoen azterketan kalkuluak sinplifikatzeko hainbeste erabiltzen den transformatua. Sare elektrikoen […]
Elhuyar

[:es]Bateria organikoak diseinatu dituzte, metalik gabekoak[:]

[:es]Litio-ioizko baterien garapenak ondorio zuzenak izan ditu teknologiaren merkatuan: nabarmen ugaritu dira gailu eramangarriak eta ibilgailu elektrikoak. Baina bateria horien hazkunde azkarrak agerian utzi du, era berean, litioa, kobaltoa eta […]
Elhuyar

[:es]Alferrik saiatzen gara natura giltzapetzen[:]

[:es]Eskolako laborategia bitxikerien kabinete bat da. Ikasleak, grinatsu, irakaslearen atzetik sigi-saga dabiltza, korridore batetik bestera, eskaileretatik gora eta aurrera, ate berde horretara heldu arte. Kartelean “Biologia eta Geologiako Laborategia” irakurtzen […]